O Pasożytach

Pasożytnictwo - Forma antagonistycznego współżycia dwóch organizmów różnych gatunków, z których jeden czerpie korzyści ze współżycia, a drugi ponosi szkody.

Parazytozy - czyli choroby pasożytnicze, są to choroby wywoływane przez pasożyty.

Pasożyty żyją kosztem innego organizmu, korzystając z jego energii, ciepła i substancji odżywczych. Rozwijają się, zmieniają formy, rozmnażają, a dzieje się to kosztem naszego organizmu, powodując szkody, pośrednie lub bezpośrednie. Mogą to być typowe parazytozy lub powodować szereg innych chorób lub objawów chorobowych. Często też (nie wiedząc nawet że jest się zarażonym jakimś pasożytem) mogą nie wywoływać żadnych chorób czy objawów chorobowych przez długi czas, ale tylko do czasu aż odporność autoimmunologiczna organizmu zostanie obniżona na skutek innych chorób lub infekcji.
Tak więc pasożyty są istotną przyczyną wielu chorób i objawów chorobowych. Występują na całym świecie i są istotnym problemem zdrowotnym nie od dziś.
Historia leczenia chorób pasożytniczych sięga czasów antycznych. Różni uzdrowiciele od tysięcy lat znali oddziaływanie na malarię pewnych ekstraktów z liści i kory z drzewa chinowego, zanim poznano czynnik etiologiczny tej choroby. Leczenie i zapobieganie chorobom pasożytniczym stanowi obecnie poważne wyzwanie dla nauki i medycyny.

Dane Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization - WHO) informują, że z powodu samych tylko chorób pasożytniczych umiera rocznie więcej ludzi niż z powodu jakichkolwiek innych schorzeń. Autorzy podkreślają, że obecnie 1/3 ludzi świata jest zarażona pasożytami, z czego tylko samą malarią zaraża się rocznie 500 mln osób, a umiera 3,5 mln, natomiast z około 52 mln osób, które zmarły w roku 1995 z różnych powodów, ponad 17 mln osób zostało "uśmierconych" przez choroby zakaźne i pasożytnicze (niemal 50 tyś. osób dziennie). Wg badań przeprowadzanych w krajach Europy Zachodniej blisko 20% psów domowych i prawie 80% kotów to nosiciele jednego z kilku najczęściej występujących pasożytów, w tym tych niebezpiecznych dla ludzi. W innych badaniach wykazano obecność jaj pasożytów w blisko 80% piaskownic i placów zabaw. Jaja pasożytów są więc wszechobecne, a co za tym idzie ryzyko zarażenia określić trzeba jako wysokie.
Dane prognostyczne WHO na XXI wiek nie są optymistyczne - wiele wskazuje, że znacząco zwiększy się ekspansja chorób pasożytniczych. Według Cromptona w 2025 roku zarażonych pasożytami na świecie będzie ponad 3 mld osób.

Osoby z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności są szczególnie narażneni na zarażenie pasożytami a zarażenie ma z reguły cięższy przebieg. Dotyczy to pacjentów leczonych lekami immunosupresyjnymi, pacjentów po radio- i chemioterapii. Objawy występujące w wielu zarażeniach pasożytniczych są nieswoiste i wykazują znaczną zmienność objawów. Nawet jeśli doświadczony lekarz potrafi rozpoznać objawy patognomiczne określonej choroby pasożytniczej, to takie rozpoznanie musi być jednak potwierdzone rozpoznaniem laboratoryjnym. Dlatego konieczne są dobre i wiarygodne badania laboratoryjne.
Pasożyty mogą występować we wszystkich częściach ciała (przewód pokarmowy, krew, mięśnie, limfa, skóra, kości) i we wszystch organach (żołądek, jelita, wątroba, serce, płuca, mózg, oko). Pasożyty na przestrzeni lat w drodze ewolucji wykształciły szereg mechanizmów które czynią z nich groźnych przeciwników. Jednym z niezwykłych przejawów układu żywiciel-pasożyt jest "uprawianie gier" przez pasożyty. W celu uniknięcia reakcji immunologicznych żywiciela "pasożyty grają w chowanego z żywicielem", pasożyty mają zdolność przeżywania w środowisku "immunologicznie wrogim" głównie dzięki zmienności antygenów powierzchniowych lub ich maskowaniu białkami żywiciela, a także dzięki wydzielaniu immunosupresorów lub enzymów rozczepiających przeciwciała.